مَهوِِِِه یا مهیاوه به عربی ( مِشاوَه). از اقسام خوردنی‌های منطقه جنوب ایران بخصوص استانهای فارس و هرمزگان می‌باشد. « مهوه » بر وزن « قهوه » که به گویش دیده بانی « مَ وُ »گفته می‌شود در تمام منطقه فارس و به ویژه در روستاهای آن دیده می‌شود و از شهرت زیادی برخوردار است و آن مایعی است به رنگ تیره مایل به خاکستری که بوی زننده‌ای دارد.
طرز تهیه مهیاوه:
ابتدا ماهی ساردین ریز به طول پنج تا ده سانتیمتر که به لهجه محلی « مُوتُو » می‌نامند را پس از خشک کردن ، کوبیده و با جو برشته و خردل (در گویش محلی: خَندَل) برشته شده و کوبیده شده مخلوط نموده و مقداری نمک و آب به اندازه معینی به آن اضافه میکنند که مایع نسبتاً روانی بدست می‌آید که همان مهیاوه است. در بعضی جاها آن را جلوی نور آفتاب می‌گذارند تا غلیظ تر شود
طرز مصرف مهیاوه :
مهیاوه را داخل پیاله‌ای در سفره می‌گذارند و در خوردن آن فقط قسمتی از نان را با آن خیس میکنند، طعم آن تند (شور) است و نمی توان زیاد خورد. به‌ویژه صبحها از آن استفاده می‌شود. در بعضی اوقات در موقع پختن نان محلی، همراه روغن روی نان می‌ریزند و به آن « نان مهیاوه ای » می‌گویند. نان مهیاوه و روغنی که در منطقه صحرای باغ و حوالی لار درست میکنند بسیار مشهور است.
نان مهیاوه
فواید غذایی مهیاوه :
مهوه دارای فسفر و کلسیم و چربی زیادی است که همگی از ماهی بدست آمده است. مردم منطقه جنوب می‌گویند که فرمول مهوه یا (مهیاوه) را ابن سینا طبیب و دانشمند ایرانی و یا به قول بعضیها بزرگمهر وزیر انوشیروان تهیه نموده است و معتقدند که خوردن مهیاوه که دارای خردل هم هست از ابتلاء به بیماری پوستی (پیسی) جلو گیری می‌کند. گویا کلمه « مهوه » یا « مهیاوه » در اصل از دو کلمه ماهی و آب مرکب بوده که (آوه) یا (أو) به گویش محلی به معنای آب می‌باشد، یعنی آب و ماهی.
با اینکه نزدیک به سی سال است که عده زیادی از دیده بانیها به شهرهای دیگر مهاجرت کرده اند اما هنوز هم از نانهای محلی همراه با مهیاوه در وعده های غذایی خود استفاده میکنند.
برگرفته شده از : (www.didebaniha.com)